Middle EastPolitics

Een honderdjarig bestand tussen vijanden

By Saturday 28 June 2008 No Comments

De Israëlische historicus en journalist Tom Segev heeft tijdens een bijeenkomst in Berlijn gezegd dat de meeste Israëli’s voorstander zijn van “pragmatische gesprekken met de vijand”. Ariana Mirza had een ontmoeting met deze “New Historian”.

Toen Tom Segev halverwege de jaren ’80 begon aan zijn historisch onderzoek, werd de officiële geschiedenis van Israël gedomineerd door zionistische heldendaden. Samen met andere “new historians” dook Segev in de archieven van het land en vond hij documenten die een heel ander en veel minder glorieus verhaal vertelden. Het was de eerste keer dat uiteenlopende onderdelen van de geschiedenis van de jonge staat wetenschappelijk werden onderzocht, zoals de verdrijving van delen van de Arabische bevolking uit Palestina.
De new historians weerlegden veel mythen rond de stichting van de staat Israël en schetsten een totaal ander beeld van de politieke en militaire strategieën uit die tijd.

Het ontzenuwen van mythen

In zijn boek The First Israelis uit 1986, dat pas onlangs in het Duits verscheen, corrigeert Segev een aantal zeer hardnekkige veronderstellingen uit de beginperiode van Israël, zoals het verhaal dat alle joden even welkom waren in de nieuwe staat.
Hij onderbouwt dit met documenten waaruit bijvoorbeeld blijkt dat de joden uit Jemen gedwongen waren om in tenten te leven, terwijl Poolse joden een voorkeursbehandeling kregen en in de huizen van verdreven Arabieren konden wonen, of zelfs in hotels.

Ook wordt de mythe ontzenuwd dat alle joden na 2000 jaar in de diaspora volledig uit vrije wil naar Israël terugkeerden: “De meeste van de eerste Israëli’s wilden helemaal niet naar Palestina komen.” Hij legt in zijn boek uit dat de slachtoffers van bijvoorbeeld pogroms geen andere keus hadden dan naar Palestina (later Israël) te emigreren.

“Het is gezonder te weten wat er echt gebeurde, dan je vast te klampen aan legenden,” aldus Segev. Er zijn 20 jaar verstreken sinds hij en de andere new historians begonnen om het Israëlische historisch besef bij te sturen. Een aantal tv-programma’s uit de jaren ’90 baseerde zich op de resultaten van hun onderzoek, waardoor hun inzichten uiteindelijk ook doordrongen in de Israëlische schoolboeken. Met een enigszins zure glimlach merkt Segev op dat “…dingen die op de televisie worden vertoond, meer gewicht hebben dan het geschreven woord.”

De 62-jarige zoon van Duitse emigranten die in 1935 de nazi’s ontvluchtten, heeft zijn gevoel voor humor behouden, ondanks dat er in de afgelopen twee decennia bitter weinig is terechtgekomen van wat hij en andere Israëlische intellectuelen hoopten te bereiken.

Gerechtvaardigde haat

Een duurzame vrede in de regio lijkt op dit moment onmogelijk en een twee-statenoplossing is verder weg dan ooit. Zoals zo veel mensen in Israël is Segev teleurgesteld over de gang van zaken na de terugtrekking uit de Westbank: “Mijn verwachtingen zijn nu veel bescheidener dan 20 jaar geleden.” Volgens Segev blijkt elke dag opnieuw dat men zich dieper ingraaft in de eigen stellingen en dat de mogelijkheden voor toenadering steeds kleiner worden. Hij stelt dat het nu als gerechtvaardigd wordt gezien om de Palestijnen te haten.

Het terrorisme, dat op zichzelf absoluut geen bedreiging vormt voor de staat Israël, maar wel degelijk een dagelijkse dreiging is voor individuele Israëli’s, heeft onder grote delen van de Israëlische bevolking de haat gevoed voor alles wat Arabisch is.

Een bescheiden eerste stap naar vrede

Toch zijn de Israëli’s volgens Segev veel pragmatischer dan hun huidige leiders. “Net als ik is ongeveer 70 procent van de bevolking voorstander van gesprekken met Hamas.” In een toespraak op een bijeenkomst van de Konrad-Adenauer-Stiftung in Berlijn zei Segev dat succesvolle onderhandelingen een einde zouden kunnen maken aan de terreurcampagnes.

Volgens Segev zou een “honderdjarig bestand tussen vijanden” zeker niet ingaan tegen de islamitische tradities. Maar om een bescheiden eerste stap naar vrede te kunnen zetten, moet het ‘conflictmanagement’ aan beide zijden drastisch verbeteren.

De gesprekspartner van Segev in Berlijn, professor Hanns Jürgen Küsters van de Konrad-Adenauer-Stiftung, benadrukte echter dat hij het eens was met bondskanselier Merkel die alle onderhandelingen afwijst met een beweging die naar eigen zeggen de vernietiging van de staat Israël tot doel heeft. In dit verband stemt het voor alle partijen tot nadenken dat onlangs bekend werd dat Israël en Syrië sinds 2007 geheime onderhandelingen voeren, en dat deze onderhandelingen langzaam vrucht beginnen af te werpen. De historicus Tom Segev beschouwt deze historische ontwikkeling in ieder geval als positief.