DiversityMigration

hoe kunnen we saamhorigheid behouden:

By Thursday 10 July 2008 No Comments

Mij werd gevraagd om na te denken over de vraag: ‘hoe kunnen we saamhorigheid behouden tussen islamitische en niet-islamitische Nederlanders’. Ik moet bekennen dat het lastig is om een antwoord op die vraag te geven. Niet alleen maar omdat de saamhorigheid op dit moment in Nederland een kapotte horizon is en ons land iets dierbaars kwijt is, maar ook omdat het creëren van saamhorigheid een kunst is.

En zoals alle kunstwerken heeft saamhorigheid kunstenaars nodig. Nederland is helaas op dit moment die kunstenaarsgeest kwijt, die geest die de samenleving ziet als een complex geheel van veelzijdige verbondenheid, affiniteit en medemenselijkheid, met al haar teleurstellingen en vreugdes, kracht en kwetsbaarheid.

Een geest die voorbij gaat aan de eenduidige fixatie op de gevaarlijke tegenstelling tussen ‘wij’ en ‘zij’.

Door de obsessie met integratie en het zoeken naar een kant-en-klare identiteit is Nederland, ons land, al vele jaren nerveus. Die nervositeit grenst aan een neurotische vrees voor migranten en hun identiteiten. Als gevolg hiervan worden de complexe identiteiten van velen van ons gereduceerd tot een karikaturale eenduidigheid. Er is slechts ruimte om óf de eigen culturele achtergrond te loochenen, óf islamist te zijn.

Toen ik vijftien jaar geleden als asielzoeker naar Nederland kwam en naar naar een asielzoekerscentrum in Luttelgeest in de polder werd gebracht, had ik het gevoel dat wij ons dichter bij elkaar bevonden dan nu.

Nu, vijftien jaar na mijn komst in mijn nieuwe vaderland, is er veel veranderd. Ik zal jullie de details van het leven van een vluchteling in dit land besparen, maar aanvankelijk zag in ieder geval niemand me als moslim.
Ik was toentertijd een Koerd, een seculiere Koerd en ik was mijn God al in mijn land van herkomst kwijtgeraakt.

Maar ik ben dan wel al vele jaren geen moslim in religieuze zin, maar wel in culturele zin. De islam is – net als het christendom en jodendom – meer dan alleen maar een geloof. Het is een beschaving en een cultuur met belangrijke humanistische aspecten.

In de afgelopen jaren hebben echter de zogeheten ‘verdedigers van de Verlichting’ in dit land mij, en velen zoals ik, meerdere malen van verschillende goden voorzien, van de god van bin Laden tot die van imam El Moemni en Mohammed B. De God van mijn moeder was er nooit bij, de god die de dromen van haar kinderen wilde bewaken en die elke buur genoeg te eten wil bezorgen.

Vervolgens werd degene die een god had als achterlijk, misogyn en niet-geïntegreerd afgeschilderd. De niet-geïntegreerde staat symbool voor iedereen die in dit land het eigen geloof, de eigen cultuur, achtergrond en verleden niet willen beledigen. Deze niet-geïntegreerde is de nieuwe crimineel, de indringer – en sinds 11 september ook de potentiële terrorist die het land in brand willen steken.

Op dit moment spreekt Nederland niet alleen maar veel grovere en gevaarlijke taal dan vijftien jaar geleden, toen ik hier kwam, maar ze benadrukt ‘de vreemdheid’ van alles dat niet in het straatje past van de vertolker van de eigen cultuur en identiteit. Door dagelijks de vreemdheid van de migrant zichtbaarder te maken, lijkt Nederland op dit moment op een kind, een kind dat zich van de wereld afkeert en alleen zijn eigen spel speelt.

De saamhorigheid in dit land is afhankelijk van de ontwikkeling van dit kind tot kunstenaar, een kunstenaar die een andere taal spreekt, een andere horizon ziet en een andere droom droomt. Een kunstenaar die dit land ziet als het thuisland van ons allemaal.

Mariwan Kanie
Koerdische journalist en politicoloog

Mariwan Kanie

Mariwan Kanie

Koerdische journalist, politicoloog en onderzoeker bij Universiteit van Amsterdam.