Grote steden zijn altijd belangrijke centra voor politieke en culturele bewegingen. Het zijn plaatsen waar nieuwe sociale bewegingen en experimentele culturele uitingen ontstaan.
In dit nummer van Eutopia staan vier steden centraal: Beiroet, Caïro, Teheran en Istanbul. Op dit moment
gebeurt er veel in deze steden en de landen waar ze de hoofdsteden van zijn, en juist nu is er behoefte aan meer kennis omtrent deze en andere metropolen.
De essays in dit vierluik komen uit verschillende perioden en gaan niet in op de actuele situatie, maar ze verschaffen wel bredere kennis over elk van deze bijzondere steden in het Midden-Oosten, en zijn daarmee een goede aanvulling op het versimpelde beeld dat in de mainstreammedia naar voren komt.
De Libanese publicist en activist Samir Kassir, die in 2005 bij een bomaanslag om het leven kwam, bezong in zijn Histoire de Beyrouth de tragische geschiedenis van deze stad, die al vele malen door rampen werd getroffen maar steeds weer werd herboren. In deze laatste Eutopia vergasten we u op de proloog van dit werk.
De taalwetenschapper Sabry Hafez neemt de nieuwe Egyptische roman onder de loep, een nieuwe stroming onder jonge schrijvers die veel weerstand oproept bij de gevestigde literaire orde, en met zijn chaotische, versnipperde aard overeenkomsten vertoont met de onregelmatige al-madun al-‘ashwa’iyyah of ‘lukrake stad’ die Caïro is geworden. Hafez schreef dit essay voor het uitbreken van de Arabische Lente, maar uit het werk van
deze jonge schrijvers spreekt dezelfde wanhopige wil tot verandering als op het Tahrirplein naar voren komt.
De socioloog Cihan Tuğal gaat in op de ontwikkeling van Istanbul in de twintigste eeuw en de verschillende migratiegolven in die periode, en dan vooral sinds de opkomst van de islamisten van de Islamitische Welvaartspartij en later de AK-partij: hoe een activistisch, antimodern islamisme langzamerhand plaatsmaakte voor een veel pragmatischere ‘marktgerichte’ islamisering.
Socioloog en Midden-Oostendeskundige Asef Bayat verdiept zich in die andere niet-Arabische stad van dit viertal: Teheran, de hoofdstad van de Islamitische Republiek Iran, die desondanks niet van nature religieus was en is en die, zo concludeert de auteur, tegen wil en dank aanhaakt bij de moderne tijd. Terecht noemt hij Teheran een stad van paradoxen.
Het ontvlamde gemoed
Beiroet als smeltkroes van Arabische moderniteit en toneel van destructie
Samir Kassir
De vernieuwing van Istanbul
Cihan Tugal
Teheran: stad van paradoxen
Asef Bayat
De nieuwe Egyptische roman
Stedelijke transformatie en narratieve vorm
Sabry Hafez
